انجمن اسلامی ایران پیش نشست بین‌المللی نهمین همایش مالی اسلامی را در راستای شعار امسال همایش با عنوان “ظرفیت خدمات مالی اسلامی در رشد تولید " برگزار کرد.

انجمن اسلامی ایران پیش نشست بین المللی نهمین همایش مالی اسلامی را در راستای شعار امسال همایش با عنوان “ظرفیت خدمات مالی اسلامی در رشد تولید" در پانزدهم بهمن ماه ساعت 14 برگزار کرد.

دکتر سید موسی بین سید جعفر الحبشی، رییس سابق دانشکده بانکداری اسلامی و مالی دانشگاه بین المللی اسلامی مالزی

نقش صنعت مالی اسلامی در تامین مالی بنگاهای اقتصادی

تامین مالی یا فاینانس را به عنوان یک رشته و مجموعه دانش می توان از دیدگاه های فنی، عملیاتی و استراتژیک تعریف کرد. مدیریت مالی به طور قابل توجهی به فرآیند تصمیم گیری مرتبط است در حالی که امور مالی شرکت بر عملکرد مدیریت ثروت سرمایه گذار شرکت متمرکز است.
امور مالی توسعه ای با نیازهای بخش خصوصی و دولتی سروکار دارد. نظام مالی مؤلفه‌ها و مکانیسم‌های سیستم را بیان می‌کند. تأمین مالی اجتماعی بر نیازهای اجتماعی جامعه با اشاره خاص به مسئولیت‌های اجتماعی و زیست‌محیطی تمرکز دارد.

تصمیمات مالی به عنوان تصمیمات تامین مالی، سرمایه گذاری و تقسیم سود طبقه بندی می شوند. سرمایه‌گذاران انتظار دارند که ثروت از منظر ارزش سهام به حداکثر برسد، در حالی که مشتریان کیفیت خدمات را انتظار دارند. ارزش پایدار ترکیبی از ارزش سهامداران و مشتری خواهد بود.

ماهیت و هدف مالی اسلامی
به فعالیت مالی منطبق با دین مبین اسلام می‌پردازد و فعالیت‌های هدایت‌شده شرعی بر اساس اصول و قواعد تعیین شده در قالب محصولات، ابزارها و خدمات در چارچوب نظارتی و حاکمیتی است که برای پیشبرد اهداف یا همان مقاصد شریعت تجلی می‌یابد.

ملاحظات بهینه حاکمیت شرکتی و شرعی

تجزیه و تحلیل و تدوین سیاست برای ساختار، فرآیند و فرهنگ حاکمیتی مناسب و مؤثر به طور قابل توجهی تحت تأثیر اصول و تئوری های اساسی است که بمنظور متعادل کردن گزینه های سیاست برای تنظیم منافع عمومی (اعتماد) یا حاکمیت برای منافع ذینفعان (اعتماد)بکار گرفته می شود. اصل بهینه بودن در هر یک از شرایط زیر بررسی می شود:

رفتار سرمایه گذار – مدیر
• رفتار کارآمد در مقابل رفتار فرصت طلبانه
• تعارض در مقابل رابطه مباشرت

ساختار سازمانی
• قاعده در مقابل رویکرد مبتنی بر اصول
• مقررات (انطباق) در مقابل مکانیزم حاکمیت (تضمین)

فرآیند بیرونی یا داخلی
• داخلی سازی در مقابل هزینه های تراکنش
• سرمایه گذاری/تجارت در مقابل وام دهی

افشای قانونی یا اجتماعی
• سودمندی تصمیمات اقتصادی در مقابل پاسخگویی گزارش دهی
• اعتماد عمومی در مقابل نظم و انضباط بازار
• سرمایه گذار در مقابل دیدگاه سهامداران
•دارندگان حساب سرمایه گذاری در مقابل سود سهامداران
• اختصاصی (محرمانه بودن) در مقابل شفافیت (افشای)

کارایی
• عملکرد در مقابل ارزش پیشنهادی
• سودآوری در مقابل اهداف نقدینگی

وظایف تامین مالی کارآفرین و فاینانسر/ تعامل

• تامین محصول و خدمات مالی برای مشتری/ یا چیزی که ارزش اجتماعی دارد.
• محصول و خدمات مالی از نظر جواز، اعتبار و مشروعیت باید مورد تایید شرع باشد
• ارائه اطلاعات دقیق و معتبر محصول و افشای مشتریان
• ارائه مشاوره و پشتیبانی مالی مناسب به نیازهای مشتری.
• نظارت و ارزیابی به موقع، مناسب و مؤثر از وضعیت و شرایط تأمین مالی.
• حفاظت از داده های اختصاصی مشتری

وظایف کارآفرین
• ایجاد فعالیت تجاری/اجتماعی قانونی و مشروع
• بهره بردن از مهارت های مرتبط با مدیر عاملی/مدیریت برای نمایندگی کسب و کار/ نهاد اجتماعی
• انجام افشای مناسب برای تسهیل تصویب و پرداخت مالی
• دنبال کردن شبکه/ پیوندهای مشترکی که فرصت هایی برای رشد و پایداری ایجاد می کند.
• تمرکز کسب و کار اصلی بر نوآوری محصول/خدمات و بهبود مستمر.
• تمرکز بر ایجاد اعتماد و ارزشمند سازی برند برای مشارکت بیشتر در تامین مالی

سیستم اکو برای تامین مالی پایدار اسلامی شرکت ها

• جوامع مالی اسلامی متشکل از مسلمانان و غیرمسلمانانی هستند که اصول شریعت را برای انجام صحیح و مناسب فعالیت های مالی اسلامی که موجب ارتقای فعالیت های سودآور و سودمند اجتماعی مجاز برای ارتقای منافع عمومی برای بشریت می شود، پذیرفته اند.
• چشم انداز و رشد برای پیشبرد تأمین مالی اسلامی با توسعه انسانی جوامع مالی اسلامی از نظر سواد مالی اسلامی، دانش، مهارت ها و تخصص که با نیازهای اجتماعی-اقتصادی و فرصت های مربوطه سازگار است، مرتبط است.
• تامین مالی یکپارچه اسلامی که نقش‌های مذهبی اخلاقی-اجتماعی را به عهده می‌گیرد با توجه به ریسک‌پذیری و استراتژی‌های شرکت‌ها، رویکردی متعادل برای تامین مالی نیازهای شرکت‌ها ارائه می‌کند.

دکتر حبیب احمد، مدیر حقوق اسلامی و مالی دانشگاه دورهای انگلیس مالی اسلامی

مسائل جاری، رویه های جهانی و جهت گیری های آینده

کشورهای در حال توسعه سالانه با شکاف 2.5 تریلیون دلاری برای پیشربد اهداف توسعه پایدار (SDGs) مواجه خواهند شد. این رقم در دوران پس از کووید به 4 تریلیون دلار افزایش یافته است. از این رو مشارکت بخش های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی مورد نیاز است، علاوه بر این، بخش مالی نقش مهمی در ارتقای SDG ها دارد.

بخش مالی و اهداف توسعه پایدار کیفیت امور مالی باید تغییر کند:
•باید مسائل پایداری را در نظر گرفت (تاثیر بر مردم و سیاره زمین داشته باشد)
•بیشتر از روش‌های تامین مالی مبتنی بر دارایی/ سهام استفاده کرد که ثبات مالی دارد.

اهداف سازمان ملل برای تامین مالی SDG ها:
استفاده از پتانسیل نوآوری های مالی، فناوری های جدید و دیجیتالی شدن برای دسترسی عادلانه به امور مالی.

مالی اسلامی و پایداری: هم افزایی و کاهش شکاف ها

• ارزش ها و اصول اسلامی با توسعه پایدار همسو است
• عملکرد مالی اسلامی از پایداری حمایت نمی کند
• این تا حدودی به دلیل نوآوری «مهندسی معکوس» - تقلید از محصولات مالی معمولی است
• نوآوری های رادیکال برای پر کردن شکاف بین آرمان ها و عمل مورد نیاز است

نوآوری مالی اسلامی: مفهوم
• مفهوم: انطباق شرعی یک تکلیف شرعی را انجام می دهد
• دارای ملاحظات قانونی و اخلاقی است
• بسته به اینکه چگونه مطابق با شریعت تعریف می شود، محصولات می توانند معانی مختلفی داشته باشند
• پیروی از شریعت: تحقق شکل قانونی (حلال) - نوآوری حاشیه ای
• شریعت محور: تحقق شکل حقوقی، اخلاق و مقاصد شریعت (حلال و طیب بودن) می تواندن از مصادیق نوآوری ریشه ای باشد.

مفهوم مفاهیم پایداری بر نوآوری محصول مالی اسلامی
• رویه فعلی - نوآوری حاشیه ای (انطباق قانونی رسمی)
• نوآوری رادیکال: ارزش های اخلاقی باید در توسعه محصول همراه با انطباق قانونی گنجانده شود.
• مقاصد مربوط به معاملات – عدالت، شفافیت و ...
• پیامدهای تأثیر بر مقاصد شریعت (پایداری محیطی) را در نظر بگیرید.
• حرکت از مفاهیم حاشیه ای به رادیکال مستلزم استفاده از "مهندسی نوآورانه" است.
• با نیازها شروع کنید و محصول مناسب را برای برآورده کردن نیاز توسعه دهید

انواع محصول

• محصولات پایدار/سبز و حلال/طیب مبتنی بر شریعت
• تمرکز بیشتر بر داشتن محصولات تامین مالی شده مبتنی بر دارایی و سهام

مفهوم مفاهیم پایداری بر نوآوری سازمانی

• بانک‌های اسلامی به‌عنوان شرکت‌هایی با محوریت سهامداران با استفاده از قالب‌های سازمانی مؤسسات مبتنی بر بدهی بهره‌دار (نوآوری حاشیه‌ای) ساختار یافته‌اند.
• پیروی از اصول و ارزش های اسلامی، شکل های جدیدی از نهادهای مالی غیربانکی را می طلبد

مدل سهامداران، تعاونی ها

• نهادهای مالی غیربانکی (برای تأمین مالی مبتنی بر دارایی/سهام)
• نهادهای مالی اسلامی منحصر به فرد: شرکت های مضاربه، مانند تابونگ حاجی و غیره.
• بنگاه های اقتصادی اجتماعی می توانند به عنوان جایگزینی برای بانک های انتفاعی تأسیس شوند

دکتر علی خورشید، رییس دانشکده کسب و کار و اقتصاد دانشگاه لندن

ابزارهای مالی اسلامی و تامین مالی بنگاه ها

1.7 میلیارد مسلمان در جهان (تقریبا ۲۵ درصد از کل جمعیت جهان) با رشد سالانه 15٪) وجود دارد که اسلام را دومین دین بزرگ پس از مسیحیت قرار می دهد. از این تعداد مسلمانان فقط ۲۰ درصد در کشورهای عربی زندگی می کنند. بازار دارایی های مطابق با شریعت تقریباً 1.2 تریلیون دلار است.

• محرمات از منظر مالی در اسلام به شرح زیر است:
• • نهی از بی انصافی و ناعادلانه
• • نهی از ربا
• • نهی از غرر (فریب و گمان)
• • ممنوعیت قمار
• • ممنوعیت انحصار
• • ممنوعیت در تجارت پول (پول یک وسیله است نه یک کالا)
• • ممنوعیت خرید و فروش کالاها یا خدمات غیرقانونی یا غیر اخلاقی

ربا چیست؟
ربا در یهودیت، مسیحیت قبل از اسلام و حتی در ادیان ساخته دست بشر مانند هندوئیسم و بودیسم ممنوع است. در قرارداد, مبادله بدون ارائه چیزی در ازای آن، افزایش بی حاصلی است.
نمونه‌هایی از ربا عبارتند از سود وام‌های بانکی و کارت‌های اعتباری، سود حاصل از معاملات اوراق قرضه یا سایر بدهی‌ها و بهره‌های پس‌انداز و سایر حساب‌های سپرده.

غرر چیست؟
غرر عبارت است از ابهام در معاملات و فروش هر چیزی بدون اینکه مالک آن باشد.
امور مالی اسلامی بر اساس اصل تقسیم سود و ریسک در رابطه با سرمایه گذاری بین سرمایه گذار و مشتری است. سرمایه گذاران اسلامی با توجه به سرمایه گذاری و نقش از پیش توافق شده خود، ریسک و سود را به اشتراک می گذارند، در حالی که تامین مالی متعارف بر به کارگیری وجوه بر مبنای هزینه به ازای زمان و دریافت بهره (ربا) متمرکز است.

• ابزارهای مالی اسلامی
• • اجاره (اجاره عملیاتی)
• • اجاره و اقتینا (اجاره مالی)
• • مضاربه (تامین مالی مشارکت یا اعتماد)
• • مرابحه (تامین مالی به اضافه هزینه)
• • مشارکه (تامین مالی سهام)
• • استصناع (تامین مالی ساخت و ساز)
• • قرض الحسن (وام بدون بهره)
• • صکوک (صدور اوراق قرضه اسلامی)

مشارکه یک قرارداد مشارکتی است و شامل یک قرارداد متقابل برای شرکت در یک شرکت تجاری است.
مضاربه نوع خاصی از مشارکت است که در آن یکی از شرکا با یک کارآفرین در یک شرکت تجاری سرمایه گذاری می کند.
در مرابحه یک تامین کننده مالی کالا را برای خریدار خریداری می کند، سرمایه گذار به طور خاص تصریح می کند که هزینه خرید کالا و همچنین مقدار یا درصد سود یا قیمت تعیین شده برای کالا قبل از خرید بین آنها توافق شده است.

استصناع برای تامین مالی بخصوص در بخش تامین مالی مسکن استفاده می شود.
سرمایه‌دار خانه را می‌سازد و سپس با شخص ثالث قرارداد استصناع منعقد می‌کند یا ممکن است خدمات پیمانکاری (غیر از مشتری) را اعمال کند.
استصناع به طرفین اجازه می دهد در زمان عقد, هزینه را تعیین کنند و پرداخت ممکن است به صورت اقساطی باشد.

 

جهت دانلود فایل دکتر سید موسی بین سید جعفر الحبشی کلیک کنید.

جهت دانلود فایل دکتر حبیب احمد کلیک کنید.

جهت دانلود فایل دکتر علی خورشید کلیک کنید.

 جهت مشاهده فیلم نشست کلیک کنید.